decembar 24, 2021 3:37 pm

Zakon o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak gradjana

Zakon o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak građana ("Sl. glasnik RS", br. 118/2021) stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Sl. glasniku RS", odnosno 17. decembra 2021. godine, a primenjuje se od 1. januara 2022. godine, osim odredaba člana 7. ovog zakona, koje se primenjuju od 1. marta 2022. godine.

Razlozi za donošenje ovog zakona sadržani su u potrebi pojednostavljenja postupka utvrđivanja poreske obaveze za obveznike koji ostvaruju prihode po osnovu rada na koje se porez plaća samooporezivanjem, kao i smanjenja troškova administriranja poreske obaveze po tom osnovu, a sve u cilju borbe protiv sive ekonomije.

Naime, Zakon odrebama čl. 9 previdja poresko izuzimanje od poreza na dohodak gradjana i naknade koje, u skladu sa zakonom kojim se uređuje dualno obrazovanje, kao materijalno i finansijsko obezbeđenje učenika ostvaruju učenici koji obavljaju učenje kroz rad.

Takodje, zakonodavac je uneo izmene i u odredbama člana 15a ovog Zakona kojima je povećao iznos neoporezivog iznosa zarade predvidevši iznos 19.300 dinara mesečno za svako lice koje radi sa punom radnim vremenom umesto 18.300 dinara kako je starim zakonom bilo propisano.

Zakon dalje predvidja pravo poslodavca koji zaposli novo lice, da zahteva povraćaj plaćenog poreza na zaradu za novozaposleno lice, isplaćenu zaključno sa 31. decembrom 2022. godine umesto 2021. godine. U nastavku, ukoliko se shodno odredbama čl.21d Zakona zasnuje radni odnos sa dva nova lica, poslodavac će imati pravo na 75% plaćenog poreza na zaradu za novozaposleno lice isplaćenu u prethodno pomenutom periodu.

U nastavku, odrebama člana 5 Zakona predvidjeno je pravo poslodavaca - novoosnovanog privrednog društva koje obavlja inovacionu delatnost na ostvarivanje prava na oslobođenje od plaćanja obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade osnivača koji su zaposleni u tom novoosnovanom privrednom društvu, pri čemu je Zakonodavac ovog puta izostavio uslov za ostvarivanje ovog prava, a koji se odnosi na period osnovanja poslodavaca. Brisanjem navedene odredbe člana 5 dovodi da će sada pravo na korišćenje oslobodjenja moći da koriste poslodavci nezavisno od trenutka osnivanja privrednog društva.

Pored toga, zakonodavac uvodi produžetak primene perioda poreskog oslobodjenja po osnovu zarade isplaćene zaključno sa 31.12.2025. godine za novokvalifikovanih lica i to do kraja 2025. godine ukoliko je poslodavac 31. decembra 2020. godine imao najviše 30 zaposlenih, a u bilo kom periodu od 1.janura 2020. godine zaključno sa 31.decembrom 2021. godine je zaključio odnosno od 1. januara 2022. godine do 31. decembra 2025. godine zaključi sa kvalifikovanim novozaposlenim licem ugovor o radu u skladu sa zakonom kojim se uređuju radni odnosi i koji to lice prijavi na obavezno socijalno osiguranje u Centralni registar obaveznog socijalnog osiguranja. Medjutim, poslodavac iz prethodno pomenutog člana ne može da ostvari poresko oslobođenje po osnovu zarade isplaćene u periodu od 1. januara 2023. godine do 31. decembra 2025. godine za kvalifikovano novozaposleno lice sa kojim je zaključio ugovor o radu posle 30. juna 2021. godine, a koje je prethodno u bilo kom trenutku posle 1. januara 2020. godine bilo zaposleno kod poslodavca koji je prema redovnom godišnjem finansijskom izveštaju za 2020. godinu imao prosečno više od 30 zaposlenih. Pomenuto poresko oslobođenje shodno odrebama Zakona može da ostvari i poslodavac koji započne obavljanje delatnosti posle 31. decembra 2021. godine ukoliko u periodu korišćenja oslobođenja nema povezana pravna lica u smislu zakona kojim se uređuje porez na dobit pravnih lica.

Poresko oslobodjenje koje je poslodavac stekao shodno odredbama ovog Zakona može da izgubi ukoliko u bilo kom momentu u prethodno pomenutom periodu bude imao povezana lica i to počev od tog momenta za naredni period poslodavac gubi pravo na poresko oslobođenje kao i ako u toku korišćenja poreskog oslobođenja poslodavac smanji broj zaposlenih u odnosu na dan 31. decembar 2019. godine, prestankom radnog odnosa lica koje se ne smatra kvalifikovanim novozaposlenim licem, takodje gubi pravo da koristi poresko oslobođenje za onaj broj kvalifikovanih novozaposlenih lica za koliko je smanjen broj zaposlenih u odnosu na dan 31. decembar 2019. godine, pri čemu, u slučaju kada je poresko oslobođenje ostvareno za više kvalifikovanih novozaposlenih lica, prvo gubi oslobođenje za ono kvalifikovano novozaposleno lice sa kojim je ranije zasnovao radni odnos.

S tim u vezi, Zakon predvidja da se poslodavac oslobađa obaveze plaćanja obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade, na sledeći način:

1. 60% poreza - za zarade isplaćene u periodu od 1. januara 2022. godine do 31. decembra 2022. godine;
2. 50% poreza - za zarade isplaćene u periodu od 1. januara 2023. godine do 31. decembra 2023. godine;
3. 40% poreza - za zarade isplaćene u periodu od 1. januara 2024. godine do 31. decembra 2024. godine;
4. 30% poreza - za zarade isplaćene u periodu od 1. januara 2025. godine do 31. decembra 2025. godine.

Zakonskim odredbama ovog Zakona uvode se dva nova člana kojima se uredjuju nove olakšice za zapošljavanja pri čemu član 21z predvidja da se poslodavac koji zasnuje radni odnos sa novozaposlenim licem, oslobađa obaveze plaćanja 70% obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade novozaposlenog lica, za zaradu isplaćenu zaključno sa 31. decembrom 2024. godine. Dalje, odredbama sledećeg člana 21i uvode se olakšice za poslodavca koji u okviru svoje delatnosti na teritoriji Republike obavlja istraživanje i razvoj, tako da se oslobađa obaveze plaćanja 70% obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja, srazmerno vremenu koje takva lica provedu na poslovima istraživanja i razvoja u odnosu na puno radno vreme.

U odeljku koji reguliše porez na kapitalne dobitke, uvodi se dodatno preciziranje pojma - drugi prenos, a što sada podrazmeva svaki unos nenovčanog uloga u pravno lice.

Zakonodavac dalje uvodi da se kapitalnim dobitkom, odnosno gubitkom u smislu ovog zakona ne smatra razlika nastala prenosom prava, udela ili hartija od vrednosti izmedju ostalog i kada se u statusnoj promeni vrši zamena akcija, odnosno udela koje obveznik ima u privrednom društvu prenosiocu, isključivo za akcije, odnosno udele u privrednom društvu sticaocu u skladu sa zakonom kojim se uređuju privredna društva. 

U nastavku, shodno odredbama člana 74 Zakona propisuje se dodatno da je nabavna cena akcija, odnosno udela stečenih u statusnoj promeni shodno zakonskim odredama, jednaka nabavnoj ceni akcija, odnosno udela u privrednom društvu prenosiocu, koje su zamenjene za stečene akcije, odnosno udele u privrednom društvu sticaocu. Dalje, navodi se da se nabavnom cenom akcija ili udela stečenih po osnovu prenosa imovinskih prava na koje se odnosi poresko oslobođenje iz člana 79b ovog Zakona, smatra tržišna vrednost tih prava utvrđena od strane ovlašćenog procenitelja za potrebe njihovog unosa kao nenovčanog uloga u kapital privrednog društva rezidenta Republike.

Novododatim članom 79b Zakona predvidja se novo poresko oslobodjenje – oslobadjanje poreza na kapitalnu dobit - u slučaju unosa autorskog i srodnih prava i prava industrijske svojine u kapital privredno društva i to unošenjem u celosti u nenovčani ulog u kapital društva rezidenta RS.

Pored toga, uvodi se i umanjenje dohotka za oporezivanje godišnjim porezom za obveznike koji imaju manje od 40 godina života, na način da se obveznicima koji poslednjeg dana kalendarske godine za koju se utvrđuje godišnji porez na dohodak građana imaju manje od 40 godina života, godišnji zbir zarada, oporezivog prihoda od samostalne delatnosti i oporezivih prihoda od autorskog i srodnih prava i prava industrijske svojine dodatno umanjuje za iznos tri prosečne godišnje zarade po zaposlenom isplaćene u Republici Srbiji u godini za koju se utvrđuje porez.

Još jedna novina koju je Zakon precizirao odnosi se na podnošenje poreske prijave za obveznika koji u toku godine izvrši prenos digitalne imovine po osnovu kojeg može nastati kapitalni dobitak ili gubitak u skladu sa ovim zakonom, te je shodno odredbama ovog Zakona obveznik dužan je da podnese poresku prijavu najkasnije u roku od 120 dana od isteka kvartala u kojem je ostvaren prihod po osnovu prenosa digitalne imovine.